Nga Redi Shehu
Kërkohet një shqiptar mbi 40 vjeç, që të paktën te ketë jetuar këto 10 vitet e fundit në territorin e Shqipërisë, i cili të dijë t’i japë timonit të politikës dhe të ketë patentë ndërkombëtare. Të jetë i diagnostikuar nga sëmundja e ndershmërisë dhe duhet të jetë i varur nga të gjithë saqë të gjithë të ëndërrojnë se ai është i pavarur. Të dijë të gjitha gjuhët e botës përveç fjalës çudibërësë “Përse?”. Të flasë çdo gjë që dëshiron, përveç frazës “nuk bëhet”. Çdo pese vjet, politika shqiptare i drejtohet kategorisë së “njerëzve të humbur”, për të gjetur arketipin e një specieje në zhdukje e sipër i cili do të duhej të ishte Presidenti i Republikës. Kështu merr udhë një sagë e pafund angazhimi tryezash e sofrash partiake e jo vetëm, për të prodhuar konfliktin e radhës.
Zgjedhja e Presidentit të Republikës përbën një etapë të rëndësishme në rrugëtimin mandatues të partive shqiptare, sepse në vetvehte ajo mbart edhe formulën e një detergjenti politik i cili spastron njollat e dyshimeve mbi aftësinë tonë për t’u marrë vesh pa mbështetjen e ndërkombëtarëve. Ajo çka vërehet gjatë proçesit të nxjerrjes së një shqiptari nga kategoria e “njerëzve të humbur” është tragjedia politike e cila zhvillohet paralelisht në dy akte. I pari në publik nën fokusin e mediave, dhe i dyti në privat nën dritën e abazhurëve të restoranteve luksoze. Ky paralelizëm i cili rreket t’u tregojë shqiptarëve se politika jonë është e aftë të bëjë atë që vërtet nuk mund ta bëjë, në realitet e kthen ecejaken e takimeve në një komedi brënda tragjedisë.
E ardhur nga një kulturë e varësisë politikë nga faktori ndërkombëtar, duket tejet e çuditshme retorika e maxhorancës për një “pavarësim” të veprimit politik përmes zgjedhjes së Presidentit në limitet kushtetuese. Po ashtu nga ana tjetër, kërkesa e Partisë Demokratike që maxhoranca të pagojë të gjithë listën e “ushqimeve politike” të papaguara gjatë këtij mandati pikërisht në tryezën e bisedimeve të presidentit të ardhshëm, gjithashtu duket tejet e çuditshme. Kjo lojë e të fortëve të lagjes të cilët kërcënojnë me bllokime të ndërsjellta nuk është një proçedurë e re presidenciale, gjë që të bën të mendosh se gjithë proçesi i zgjedhjes së presidentit do të rrjedhë në mënyrë identike në atë ulluk siç ka rrjedhur edhe mandatet e mëparshme.
Si PD me të gjitha fraksionet e saj, ashtu dhe Rama, kanë shtuar aq shumë argumente në CV-të e tyre politikë, sidomos gjatë këtij mandati, për të mos qenë ata personat e besuar kur bëhet fjala për të zgjedhur presidentin. Si gjithmonë, e majta dhe e djathta kurrë nuk harrojnë që në pikat kyçe politike të shfrytëzojnë rastin për të treguar muskulaturën reciproke të gdhëndur gjatë kohës më të fundit politike, sikuse të mos harrojnë t’i tregojnë njëri-tjetrit se notojnë në një sipërfaqe fluiditeti aleancash e cila kullon në vrimën më të parë të mundshme. Por e gjithe kjo kullesë do të duhej të kalontë nëpër vrima të paracaktuara të një konsensualiteti mbi dy parime bazë: Stabilitet politik si dhe pavarësi të gjyqësorit. Por kush prej lidershipit politik shqiptar do të ishte i interesuar që gjëagjëzën e vet politike ta kanalizojë në njërën nga këto kategori. Opozita nuk do të donte që stabilitetit politik t’i mvishej maxhorancës, dhe maxhoranca nuk do të donte një gjyqësor të pavarur.
Stabiliteti politik ashtu edhe pavarësia e gjyqësorit janë bazamentet e artikulimit politk të ndërkombëtarëve në raport me shoqërinë shqiptare. Tani, meqë si maxhoranca ashtu edhe opozita nuk puqen me të paktën njërin prej këtyre dy parimeve, atëhere shfaqet e natyrshme që ato do të jenë të pa aftë të prodhojnë një president i cili t’i mishërojë të dyja , stabilitetin politik dhe gjyqësorin e pavarur. Sidomos pas ngjarjeve të fundit ku roli i presidentit erdhi edhe njëherë në kujtesën e shqiptarëve si pikë kyçe neutralizuese e konflikteve politike. Nëse zgjedhja e presidentit do t’i lihej në dorë vetëm njërës pale, atëhere tërmeti që do të pasonte do të karakterizohej me një magnitude të lartë politike.
Për ta arritur këtë, do të duhej që pjesë e një krahu politik t’i bashkangjitej tjetrit për të dhënë konsensusin. Këtë do ta bënte nëse personi i zgjedhur do të mishëronte në mënyrë proporcionale interesat e të dy palëve. A ka në Shqipëri një person të tillë? Prandaj edhe kërkimi i një shqiptari me atributet kushtetuese për t’u bërë president, duket se do të kërkohet tek kategoria “njerëz të humbur”. Gjithsesi mendoj se maxhoranca do të bënte një gabim fatal nëse do të insistonte të përdorte kartonat kundrejt shumë proçeseve të rëndësishme për Shqipërinë.
Në çfarëdo forme të kavërtiset kanditatura e presidentit, përsëri ajo nuk do t’i shpëtojë politizimit si dhe varësisë së krahut dominant politik, kështu që, për të kursyer kohën e të gjithëve ne, do të ishte më mirë që stabilitetin politik dhe pavarësinë e gjyqësorit, ta garantonte një person zgjedhja e të cilit nuk do t’i besohej përfaqësuesve politikë, por vetë zgjedhësve, si forma më e drejpërdrejtë e delegimit të një misioni shumë të rëndësishëm siç është ai presidencial.